Zayıf akım sistemleri; bina veya herhangi bir yapı içerisinde iletişim ve bilgi akışını sağlamak, kontrol mekanizması oluşturmak ve güvenlik sistemlerinin çalıştırılmasını ve yönetimini sağlamak amacıyla oluşturulan elektrik tesisatı sistemidir. 12 V ile 24 V arasında elektrik akımı ile çalışan bu sistem düşük akım sebebiyle insanlara zarar vermemektedir.

Zayıf akım sistemlerin teknik özellikleri binaların ve kişilerin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenmektedir. Sitemin kontrol ve bakım işlemleri, yayınlanan kanun ve yönetmeliklerin ardından zorunlu olmuştur.

Zayıf akım sistemleri yapılarda genellikle; yangın algılama ve ihbar acil anons, müzik ve seslendirme, data, IP ve analog CCTV, güvenlik ve kartlı geçiş, TV, IPTV, SMATV veya otopark yönlendirme gibi sistemleri için kullanılmaktadır.

Yangın Algılama ve İhbar Sistemleri

Yangın algılama ve ihbar sistemleri; tesis, bina, işletme gibi her türlü yapıda meydana gelebilecek yangınların tespit edilmesi ve bu yangınların en kısa süre içersinde olay yerindeki kişilerle birlikte ilgili güvenlik ve itfaiye birimlerine aktarılmasını sağlamaktadır. Binaların ihtiyaçlarına göre farklı çeşitlerde uygulanabilen bu sistem, binalarda yer alan diğer güvenlik ve kontrol sistemleriyle entegre bir şekilde çalışmaktadır. Yangın sonucunda oluşabilecek can ve mal kayıpları göz önüne alındığında bu sistemler tüm binalar için oldukça önem arz etmektedir.

Binada bulunması gereken zayıf akım sistemleri arasında yer alan yangın algılama ve ihbar sistemlerinin yangın yönetmeliklerine uygun olarak tasarlanması gerekmektedir. Tasarım konusunda genellikle ülkemizde TSE tarafından kabul edilen EN54-14, yurt dışında ise VDS, NFPA ve EN gibi çeşitli standartlar uygulanmaktadır. Sistemde ayrıca GOST, LPCB, UL ve bunlar gibi sertifikasyonlar talep edilmektedir.

Acil Anons, Müzik ve Seslendirme Sistemleri

Acil anons, müzik ve seslendirme sistemleri; çok yoğun insan topluluklarının bulunduğu otel, havaalanı, alışveriş merkezi, tesis, plaza, kurum ve kuruluş gibi yapılarda vazgeçilmez bir gereksinim olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sistemler hem müzik yayını hem de acil durumlarda insanları bilgilendirmek ve gerekirse tahliye etmek amacıyla kullanılmaktadır.

Bu sistemler, kullanım alanlarının genişliğine ve bu alanlardaki zon sayılarına göre değişim göstermektedir. Acil anons, müzik ve seslendirme sistemleri; havaalanlarında ve diğer terminallerde kullanılan bilgilendirme sistemleriyle birlikte diğer güvenlik sistemleriyle de entegre olarak çalışabilmektedir.

Acil anons sistemlerinin yüksekliği 51.5 metre ve üzeri olan tüm binalarda, 200 yatak ve üzeri kapasitesi bulunan tüm otellerde ve 5000 metrekare üzeri inşaat alanı bulunan ve bin kişi ve üzeri kapasitesi bulunan tüm yapılarda kullanılması zorunludur.

IP ve Analog CCTV Sistemleri

Görüntülerin dijital olarak aktarılmasını sağlayan IP tabanlı kameralar, görüntü ve sesin taşınma işlemini internet veya ağ bağlantısı üzerinden veri aktarımı yoluyla yapabilmektedir. Bu kameralar, programlama, görüntü depolama ve hareket algılama gibi çeşitli özelliklere sahiptir. Daha basit teknik altyapı gerektiren bu sistem, kolay kullanımı ve yüksek performansıyla dikkat çekmektedir. Ayrıca proje maliyetleri ve işletme giderleri konusunda da optimum çözümler sunmaktadır.

Kapalı devre olarak tasarlanan Analog CCTV sistemleri ise PAL analog teknolojisine dayanmaktadır. Bu sistemde piksel çözünürlüğü IP kameralara göre daha düşük olarak sağlanmaktadır. Analog CCTV sisteminde tek kamera yer alsa bile bu sisteme özel kablolama tesisatı ve kayıt cihazı mutlaka bulunmak zorundadır.

Güvenlik ve Kartlı Geçiş Sistemi

Kartlı geçiş sistemleri; plazalar, tesisler, ofisler ve bunlar gibi yapılarda yaygın olarak kullanılan güvenlik kontrol sistemlerinden bir tanesidir. Firmalar bu sistemi genellikle belli alan ve bölgelere personelin veya personel dışı kişilerin girmesini engellemek ya da sadece tanımlı kişilerin girebilmelerini sağlamak amacıyla kullanmaktadırlar.

Bu sistem sayesinde tesisisin genel güvenlik oranı artırılmakta, ayrıca personelin tesise giriş çıkış zamanları takip edilip ve raporlanabilmektedir.

Network kontrollü kartlı geçiş sistemlerinde bütün cihazlar birbirine bağlıdır. Sitemdeki tüm kapı ve cihazlar tek bir noktadan kontrol edilmektedir. Sistemde kullanıcı yeni kullanıcı girişi veya kullanıcı çıkarma işlemleri gerçekleştirilebilmektedir.

TV/IPTV/SMATV Sistemi

Genellikle çoklu TV izleme noktalarının yer aldığı yapılarda kullanılan SMATV, bu alanlardaki bireysel bir çok antenin oluşturmuş olduğu görüntü kirliğini ortadan kaldırmaktadır. Bu sistem günümüzde oteller, hastaneler ve bunlar gibi çoklu TV izleme uygulamalarının bulunduğu alanlarda fiber, hibrit ya da koaksiyel kablo altyapısı aracılığıyla uygulanmaktadır.

SMATV sistemlerinde sorunsuz bir şebeke ve yüksek görüntü kalitesi sağlayabilmek için kaliteli ürün ve en doğru mühendisliğin tercih edilmesi gerekmektedir.

Açılımı internet protokolü olan IPTV, yayınların internet üzerinden yapıldığı bir sistemdir. IPTV sisteminin kullanılabilmesi için herhangi bir anten bağlantısına veya kablo altyapısına gerek bulunmamaktadır.  Bu sistem için internet hizmetinin bulunması yeterli olmaktadır. Sistem anten üzerinden sağlanan yayınlara oranda maliyet açısından daha tasarrufludur.

Data Sistemi

Bilgi ve sistem kaynaklarının kullanıcılar arsasında paylaşımını veya bir verinin diğer kullanıcılara aktarımını sağlayan iletişim sistemlerine data veya network sistemi ismi verilmektedir. Bu sistemde ağ bağlantısı minimum iki bilgisayar ile sağlanmaktadır. Fiber optik kabloların kullanıldığı sistemde ihtiyaç duyulan bağlantı hızına göre ekipman seçimleri yapılabilmektedir. Bu sistemin verimli çalışabilmesi için kablolamanın profesyonelce yapılması ve tüm ekipmanların birbirleri ile uçtan uca uyumlu bir yapıda olmaları gerekmektedir.

Kullanım alanı oldukça geniş olan data sistemleri; en küçük işletmelerden uluslararası çaptaki çok işletmelere kadar tüm kurum ve kuruluşların ihtiyaç duyduğu bir iletişim sistemidir.

Otopark Yönlendirme Sistemi

Araç algılayıcı sensörler yardımıyla otopark alanlarının en verimli şekilde kullanılabilmesini sağlamayı amaçlayan otopark yönlendirme sistemi; bilgisayar sistemiyle kontrol edilmektedir. Sistem sayesinde otopark alanındaki boş yerler yeşil ışık ile dolu alanlar ise kırmızı ışık ile belirtilmektedir. Otopark alanına giren araç sürücüleri boş park yeri aramak zorunda kalmadan bu ışıkları takip ederek park alanlarını bulabilmekteler. Bu sistem, süre kaybını da ortadan kaldırmaktadır.

Bilgisayar denetimi ile çalışan sistemde otopark alanındaki toplam araç sayısı, boş ve dolu park yeri sayıları sürücülere dijital göstergeler aracılığıyla iletildiğinden, sürücüler otopark girişlerinde boş alanlara yönlendirilmektedir.

Gerilim bakımından sınıflandırılan elektrik iletim ve dağıtım şebekelerinde 1 ila 35 kV arasındaki gerilim değerine sahip olan şebekeler orta gerilim şebekeleri olarak adlandırılmaktadır.

Yüksek gerilim şebekeleri ile alçak gerilim şebekeleri arasında köprü görevini üstlenen orta gerilim şebekeleri, genellikle küçük yerleşim yerleri ve endüstri bölgelerine enerji taşınması veya metropol diyebileceğimiz çok daha büyük yerleşim alanlarındaki dağıtım transformatörlerine enerji aktarımı için kullanılmaktadır.

İzolasyon derecesi sebebiyle konutlara direkt olarak aktarılamayan yüksek gerilim şebekesi akımı,genellikle şehirlerin girişlerindeki dağıtım trafolarına bağlananorta gerilim şebekeleri sayesinde konut, iş yeri, otel, hastaneve sanayi tesisi gibi birçok yapıya aktarılmaktadır.

Fortes Mühendislik, alanında uzman ekipleri ile orta gerilim taahhüt işlemlerinien kaliteli malzemeler ile gerçekleştirmektedir.

FortesMühendislik’in orta gerilim taahhüt işlemleri;enerji müsaadesini alınması, orta gerilim sistemlerinin projelendirilmesi, elektrik idaresi onay, takip ve tasdik işlemleri, yer altı ve yer üstü kablo dağıtımı ve tranşe hizmetleri, transformatör, orta gerilim hücreleri yerleşimi ve montajı, son olarak da enerji merkezi çözümleri ile tamamlanmaktadır.

 

Orta Gerilim Enerji Temini & Dağıtımı

Gerilim değeri 1kV ile 52 kV arasında olan orta gerilim enerji dağıtım sistemlerinde ilk olarak trafo gücüne karar verebilmek için güç hesaplaması yapılmaktadır. Sonrasında enerji müsaade belgesiiçin elektrik dağıtım şirketine müracaat edilmesi gerekmektedir. Enerji müsaade belgesi alındıktan sonra bu belge içeriğinde yer alan koşullara uygun olarak orta gerilim projesi çizilmektedir. Çizimi tamamlanan proje için daha sonra yetkili kurumdan onay belgesi alınması gerekmektedir.

 

Transformatör & Orta Gerilim Temini ve Tesisat İşleri

Transformatör merkezleri, üretilen elektrik enerjisinin önce iletim sistemine sonra da dağıtım şebekesine aktarılma işleminin vazgeçilmez bir parçası olarak kabul edilmektedir. Elektrik enerjisinin arz güvenirliği açısından da oldukça önemli olan bu merkezler,enerjiyi genellikle bir veya birden fazla yüksek gerilim iletim hattından almaktadır. Alınan bu enerji sonrasında orta ve alçak gerilim ile müşteri hatlarına dağıtılmaktadır.

Transformatör merkezleri; direk tipi, açık yer tipi ve bina tipi olmak üzere üç şekilde gruplandırılmaktadır.

Transformatör montajı ise standart ve özel trafo testlerinin yapılması, trafonun yerleştirilmesi, ön incelemenin yapılması, çalışma bağlantılarınınkurulması, ses düzeyinin denetlenmesi ve teknik yönetmelikler kapsamında topraklama işlemlerinin yapılması şeklinde uygulanmaktadır.

Test ve Devreye Alma İşleri

Test ve devreye alma işlemi proje uygulamasındaki son aşama olarak tanımlanmaktadır. Bu aşamada enerjilendirme yapılmadan önce bütün ekipmanlar prosedüre uygun olarak test edilmektedir. Elektrik enerjisiyle çalışan cihazların aktif duruma getirildikten ve sitemin herhangi bir sorun olmadan çalışır durumda olduğu tespit edildiğinde test işlemi tamamlanmış olur.

Enerji Müsaade Belgesi Temini ve Elektrik İdaresi Kabul İşleri

Enerji müsaadesi işlemi, herhangi bir yapıda kullanılmak üzere talep edilen enerjinin; hangi hat aracılığıyla,hangi şekilde alınacağı ve bu işlem sırasında nasıl bir hücre kombinasyonu tesis edileceği konularında uygulanacak olan standartların tespit ve tayin işlemlerini kapsamaktadır.

Enerji müsaadesi alındıktan sonra buradaki koşullara uyularak orta gerilim trafo projesi çizilir ve bu proje elektrik dağıtım şirketi onayına sunulmaktadır.Elektrik dağıtım şirketinin bu projeyi onaylaması durumunda ise en uygun ve en kaliteli malzeme tedariki yapılıp saha montajı gerçekleştirilmektedir.

Elektrik iletim ve dağıtım şebekelerinde 1 ila 1000V arası gerilim değerine sahip olan şebekeler alçak gerilim şebekeleri olarak adlandırılır. Ancak bu şebekeler elektrik enerjisinin iletilmesi ve daha uzun mesafelere ulaştırılması konusunda yetersiz olmaktadır.

Bu sistemde güç kayıpları çok fazla yaşandığından elektrik enerjisinin gerilim seviyesi yüksek seviyelere çekilerek daha uzun mesafeler için kayıpsız iletim sağlanmaktadır. Gerilimi yükseltilmiş olan elektrik enerjisinin abonelere iletilmesi isedağıtım bölgelerinde bulunan trafolardaki akım seviyesi düşürülerek gerçekleştirilmektedir.

Elektrik enerjisinin günlük hayatta kullanılan gerilim düzeyi 220 V, sanayi alanlarında ise bu rakam 380 V gerilim değerine sahiptir.  Elektrik düzeyi yükseldiğinde malzemelerin izolasyon değerleri buna bağlı olarak yükselmektedir.

Günümüzde yüksek gerilim değeri ile kullanılması gereken bazı cihazlar, yüksek maliyetleri sebebiyle alçak gerilim değerleri kullanımına uygun olarak üretilmektedir ve gerilim seviyesini azaltan adaptörler sayesinde daha düşük gerilim seviyelerinde çalıştırılmaktadır.

Alçak gerilim hatlarında genellikle otomatik sigorta, elektrik anahtarı, devre kesici, kaçak akım rölesi ve parafodur gibi ekipmanlar kullanılmaktadır.

Sanayi ve endüstriyel tesislerde yer alan alçak gerilim şebekelerinde ise enerji sayacı, enerji analizörü, ölçüm cihazı, yük ayırıcı, devre kesici, yol verici, motor koruma şarteli, kontaktör, reaktif güç kontrol rölesi ve yardımcı ekipmanlar kullanılmaktadır.

Fortes Mühendislik, alçak gerilim elektrik taahhüt işlerinikaliteli ekipmanlar ve uzman ekipler sayesinde profesyonelce yapmaktadır.

 

Busbar Dağıtım Sistemleri

Modüler ve prefabrik bir sistem olan busbar, elektrik enerjisinitaşınmak ve dağıtmak için tasarlanmıştır. Bu sistemde taşıyıcılar kalayla kaplanmakta, bakır veya alüminyum iletkenlerise izole edilerek metal bir gövde içine yerleştirilmektedir.

Kompakt bir yapıya sahip olan busbar sistemleri,dikey veya yatay enerji dağıtımıyla birlikte enerji iletiminde de kullanılmaktadır.

Üstün bir teknolojik yapısı sayesinde elektrik akımını iletmek için elektrik kablolarına ihtiyaç duymamaktadır. Gövde yapıları metal olduğu için ise darbelere karşı dayanıklıdır.

Yüksek performans ile çalışan busbar sistemleri, kompakt yapısı sayesinde kolayca sökülüp takılabilmektedir. Yangın tehlikelerine karşı da dayanıklı olan bu sistemin projelendirme aşaması hızlıca yapılabilmektedir.

Genellikle büyük sanayi tesislerinde kullanılan busbar sistemleri; alışveriş merkezleri, oteller, tersaneler ve trafolarda da kullanılabilmektedir.

Kuvvet Dağıtım, MCC ve Kompanzasyon Panoları

Kompanzasyon; kapasitif ve endüktif etki sonrası ortaya çıkan akım ve voltaj sinyali arasındaki faz kaymasını ideale yakın bir şekilde düzeltmeye yarayan işleme denmektedir.

Kompanzasyon sistemleri orta gerilim istasyonlarında uygulanabilmekle birlikte ekonomik ve teknik sebeplerden ötürü daha çok alçak gerilim istasyonlarında kullanılmaktadır. Bu sistemin maliyeti alçak gerilim istasyonlarında çok daha düşüktür. Yüke daha yakın noktada uygulanması sebebiyle teknik açından daha verimli enerji kalitesine sahiptir.

Sistemin verimli bir şekilde çalışabilmesi içim elektriksel malzeme seçimi ve bu seçime bağlı pano mekanik boyutlandırması kritik rol oynamaktadır. Elektriksel malzemeyle birlikte kullanım alanına uygun olarak tasarlanan 3 boyutlu pano sayesinde sistemde çözüm üretilebilmektedir.

 

Aydınlatma Sistemi Tasarımı ve Uygulaması

Endüstriyel tesisler açısından oldukça önemli olan aydınlatma sistemleri,çalışma ortamlarına ve yapılan işin özelliklerine uygun olarak tasarlanmalıdır. Aydınlatmanın yetersiz olması, ışığın titremesi ve kontrast farklılıkları gibi sorunlar tesis çalışanlarını olumsuz etkilemektedir. Elektrik mühendisleri odası, endüstriyel tesislerde yaşanan aydınlatma sistemi sorunlarını ortadan kaldırmak için “En Az Aydınlık Düzeyleri Tablosu’ aydınlatma kriterleri yayınlamıştır. Bu tabloda tesislerin çalışma ortamlarında uygulanması gereken aydınlık seviyeleri, bu seviyelerin kamaşma limitleri, renksel geri verim değerleri ve homojenlik oranları yer almaktadır.

Aydınlatma sistemlerinde hacmin işlevine ve tekniğine göre aydınlatma düzeni belirlenebilir, böylelikle uygun çalışma ortamı sağlanabilmektedir.

 

Akıllı Bina Otomasyonu

Açık iletişim standartlarına sahip olanakıllı bina otomasyonları, her tür yapının tipine bağlı olarak kullanım çözümleri üretmektedir.  Bu otomasyonlar sayesinde aydınlatma, iklimlendirme, ısıtma, yangın algılama, havalandırma, jeneratör, panjur kontrolü, yürüyen merdiven, asansör sistemi ve interkom gibi özelliklere sahip binalarda kontrol uygulamalarına dahil edilebilmektedir.

Akıllı bina otomasyon sistemi sayesinde tüm süreçler tek merkezden kontrol edilebildiği gibi kayıt altına alınarak raporlama da yapılabilmektedir. Bu sayede binada yer alan uygulamalarınyüksek verimde kullanılması sağlanmaktadır.

 

Aydınlatma Otomasyonu

Akıllı bina otomasyonlarındaki en çok tercih edilen uygulamalardan bir tanesi olan aydınlatma otomasyon sistemleri,binada bulunan her tür aydınlatma cihazının tek bir noktadan otomatik olarak kontrol edildiği sistem olarak adlandırılmaktadır. Bu sistemde aydınlatma sistemini ölçen sensörler kullanılmakta ve bu sayede ortamın aydınlatma seviyeleri sabit tutulabilmektedir.

UPS Sistemi

Kesintisiz güç kaynakları olarak da adlandırabileceğimiz UPS sistemleri, bulundurduğu elektrik enerjisi sayesinde elektrik ihtiyacı duyan sistemin belli bir süreliğine de olsa sorunsuz bir şekilde çalışmasına olanak sağlamaktadır. Bu sistem ayrıca; şebekede meydana gelen aksaklıklar, çöküntüler, ani yükselme veya değişiklikler gibi gerilim dalgalanmalarında sistemi koruyarak devamlılığın sağlanmasını ve bu sayede elektronik cihazların herhangi bir sorun yaşamadan işlevlerini sürdürmelerine yardımcı olmaktadır.

Jeneratör Sistemi

Jenaratör sistemi, mekanik enerjinin elektrik enerjisine dönüşmesini sağlayan cihaz olarak tanımlanmaktadır.

Yanmalı motor, elektrik motoru, buhar motoru veya bunlara benze bir mekanizma mekanik enerji kaynağı görevini yürütebilmektedir. Jeneratör tarafından üretilen elektrik enerjisidönen bir şaft olan jeneratörün rotoru tarafından elde edilmektedir.

Elektrik kesintilerinde birkaç saniye içinde devreye giren bu sistem elektronik cihazların çalışmalarını sürdürebilmelerine olanak tanımaktadır.Jeneratör sistemleri ayrıca her türlü yapının ihtiyacına göre farklı bir biçimlerde boyutlandırılabilmektedir.

 

Yıldırımdan Korunma ve Topraklama Sistemleri

Yıldırım tehlikesine karşı tesislerdeki sistemlerin korunması amacıyla bazı korunma sistemleri bulunmaktadır.

İç yıldırımlıklar, tesise veya tesis yakınlarına düşebilecek yıldırımların elektrik hatlarında meydana getireceği olumsuzlukları engellemek için dış yıldırımlıklar ise düşebilecek olan yıldırımın meydana getireceği ilk etkilerden korunmak içi faydalı olmaktadır.

Bir başka koruma sistemi olan paratoner sistem ise yıldırım düşmesine engel olmak amacıyla havayı iyonlaştırmakta ve yıldırımıkendi üzerine çekerek toprağa iletmektedir. Böylelikle tesis zarar görmemektedir. Bu sistemin koruma çap aralığı tesisin fiziksel özelliği ve bulunduğu coğrafya koşuluna göre değişiklik gösterebilmektedir.

Bir diğer yıldırım önleme sistemi olan topraklama sistemideelektrik tesislerindeki topraklamalar yönetmeliği esas alınarak oluşturulmaktadır. Bu sistem sayesinde herhangi bir yıldırım düşmesi olayında yangın çıkma ve can kaybı olasılıklarına karşı önlem alınmış olunmaktadır.

 

SCADA ve Enerji İzleme Otomasyonu

Enerji tüketiminin kontrol altında tutulması, günümüzde artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Enerji izleme otomasyonları da bu enerji tüketimindeki kayıpları en aza indirerek sistemin verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır.  Bu sistem sayesinde enerji verileri raporlanabilmekte ve maliyetler de hesaplanabilmektedir.  Ayrıca oluşabilecek arızalara da vakit kaybı yaşanmadan müdahale edilebilmektedir.

Can ve mal güvenliği risklerini de ortadan kaldıran enerji izleme otomasyonu sisteminin sağlamış olduğu en büyük avantaj ise elektrik enerjisinin en tasarruflu şekilde kullanılabilmesidir.

SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) isimli yazılım sayesinde bu sistem tüm noktalardan kontrol ve kumanda edilebilmektedir. PLC ile sürekli iletişim halinde olan bu sistemde haberleşmedeki tüm veriler ihtiyaca göre belirlenen sekansta yenilenmektedir.